toptalenten kunnen niet besturen

"Topvoetballers kunnen vaak niet coachen". Deze uitspraak werd een paar maanden geleden gedaan in een programma over top voetbalcoaches. De achtergrond van deze uitspraak is logisch maar ook verontrustend. Het blijkt zo te zijn dat coaches die in een vroeger leven topvoetballers zijn geweest, niet kunnen begrijpen dat 'mindere' voetballes bepaalde situaties niet inzien.

Het is zelfs niet eens dat ze het niet kunnen begrijpen, het komt niet eens in ze op dat een voetballer die situatie niet ziet. En dan kan je dus ook geen aanwijzingen geven. De samenhang, het spelinzicht, het kunnen anticiperen op situaties is voor topvoetballers een gegeven. Ze denken er niet over na, het gaat vanzelf. Iets mindere spelers moeten getrained worden om de situaties te herkennen en daar op te reageren. Maar hoe kan je dat leren van iemand die zich niet eens bewust is dat hij dat vanzelf doet.

In het bedrijfsleven gaat het op dezelfde manier. Nou wil ik ondernemers niet gelijkstellen aan topvoetballers, maar ze hebben wel iets unieks. Ze zijn in staat om verbindingen te maken in hun bedrijf, processen te overzien, afhankelijkheden en gevolgen in te schatten en te anticiperen op mogelijke gebeurtenissen. Zonder dat daarbij een onderdeel van hun organisatie vergeten wordt.

Wanneer een bedrijf groeit, 'verwacht' de ondernemer dat de medewerkers op dezelfde manier met het bedrijf omgaan. Overzicht hebben, en het hele circus begrijpen van inkoop tot afleveren bij de klant inclusief de financiele afhandeling. En dat is dus niet waar. Veel medewerkers beperken zich tot een onderdeel van het bedrijf. Werken heel hard, maar hebben niet het overzicht. En daar gaat het mis wanneer je groeit. Je bent de samenhang kwijt. Op dat moment is het de taak van de ondernemer om de samenhang te organiseren. Iets wat hij zelf van nature doet, maar blijkbaar moet organiseren wanneer 'the span of control' wordt overschreden.

Wat heeft dat dan met HNW te maken. Nou alles. Veel bedrijven die met HNW aan de slag gaan hanteren de businesscase: minder kantoor = minder kosten. Dus medewerkers hebben nog 0.6 werkplek, wat betekent dat ze thuis 'mogen' werken. Wanneer je daar even over nadenkt kan je voorstellen dat de 'samenhang' van je bedrijf mogelijk op de tocht komt te staan.

Kon je voorheen de samenhang nog corrigeren omdat je mensen op kantoor bezig zag zijn. In de nieuwe situatie waar mensen veel thuis zijn ben je die mogelijkheid kwijt. Wat komt daar dan voor in de plaats? Er moet dus iets toegevoegd worden aan de situatie voordat de organisatie begon met HNW.

Ik denk dat bij veel organisatie het nieuwe werken nog in de puberfase zit. Met meer risico's dan menigeen zich nu kan voorstellen. We mogen er in mijn ogen dus niet zomaar van uitgaan dat medewerkers de nieuwe situatie zelf wel gaan inregelen.

En de oplossing ligt in de buurt van 'opnieuw leren werken in samenhang met je omgeving'.

100% transparantie? kijk eens naar jezelf

Er zijn best een hoop opmerkingen gemaakt over mijn vorige blog over transparantie. Veel via mail en een paar publiek via dit medium. Mensen vinden het blijkbaar een beetje vreemd dat juist ik transparantie aan de kaak stel. Iedereen vindt dat je als bedrijf alles maar moet delen. Argument is dan dat juist door delen meer ontstaat. En met dat laatste ben ik het helemaal eens. Juist door te delen kan er iets nieuws groeien.

Maar wanneer ik de wereld dan iets kleiner maak en mensen vraag om alles van zichzelf te delen dan wordt het verhaal al anders. Deel jij bijvoorbeeld wat je verdiend, op wie je stemt, wat je vindt van de PVV, hoeveel je van je partner houdt, hoeveel je echt werkt, waar je je geld aan uitgeeft, hoeveel je rookt of drinkt, of je naar porno kijkt. Daar gelden dan (op een paar mensen na natuurlijk) ineens hele andere normen. "Nee, natuurlijk deel ik dat niet...ik ben niet gek!!", krijg je dan te horen.Dat is toch vreemd. Anderen (organisaties) moeten wel delen maar jij hoeft dat niet te doen. Dat is toch raar.

Daarnaast ben ik er in de jaren negentig achtergekomen dat wanneer je alles deelt in een organisatie er grote groepen mensen heel onrustig kunnen worden. Zeker wanneer je informatie gaat delen die nog niet af is. Veel mensen kunnen die halve informatie niet juist beoordelen en gaan zelf alles maar invullen. Daardoor krijg je allemaal broodje-aap-verhalen. Wij hebben dat zelf meegemaakt toen we met de hele organisatie de strategie virtueel wilden ontwikkelen. Dat was in 1997. Niet doen is mijn advies.

Ik kan je uit ervaring vertellen dat dat niet werkt. Dat was voor mij ook het pijnlijke moment dat ik begreep dat je mensen moet beschermen door ze niet te bestoken met halve informatie. Ging helemaal tegen mijn gevoel in omdat ik tot dat moment alles wilde delen. Maar dat gaat nu eenmaal niet. Veel mensen raken hierdoor in een soort van paniek en zijn tot weinig meer in staat. Darnaast kost het je erg veel energie om alles weer rustig te krijgen. (Dit traject heette bij ons e-volution).

Kortom, 100% transparantie is helaas onmogelijk. Omdat mensen verschillend zijn en omdat ze in verschillende fasen zitten. Daarnaast moet je eerst eens naar jezelf kijken hoe transparant je zelf nu ECHT bent voordat je iets roept over hoe transparant anderen moeten zijn. Ik ben ervan overtuigd dat intussen veel organisaties transparanter zijn dan menig medewerker van diezelfde organisatie. Dat is dus niet in evenwicht en in mijn ogen niet duurzaam.

De hang naar transparantie wordt bij velen gevoed door een ontevredenheid over de huidige werksituatie is mijn mening.

einde aan transparantie

In een paar jaar tijd is de macht van de afdeling communicatie volledig ondermijnd door het succes van social media. Iedere werknemer is nu zijn eigen afdeling communicatie geworden en kan alles over hem/haar zelf beschikbaar stellen aan de wereld. Maar ook alles over het bedrijf waar hij werkt.

En je begrijpt het al, er zijn steeds meer bedrijven die alle verhalen van medewerkers van een bedrijf combineren om snel inzicht te krijgen in de strategie van een organisatie. Wat je voorheen als organisatie nog onder water kon houden, ligt nu direct op straat. Misschien heeft u zelf ook al meegemaakt dat uw concurrenten vanuit het niets soms een richting in slaan die u heel bekend voorkomt.

Maar het gaat er natuurlijk om wat we met deze nieuwe realiteit willen. We leven in een kenniseconomie. Het idee erachter is dat jij nu iets kan oplossen voor een bepaalde prijs. Je concurrenten kunnen dat niet omdat ze de kennis niet hebben. Als de kennis voor iedereen beschikbaar is gaat het alleen nog maar om de prijs waarop de kennis wordt aangeboden. Wanneer je geen investeringen doet is je kostenstruktuur lager dan wanneer je dat wel doet.

Maar wie heeft de kennis 'uitgevonden'. Wie heeft geinvesteerd in de kennis? Investeren betekent kosten maken die uiteindelijk weer terug verdiend moeten worden. Er zijn bedrijven die niet willen investeren maar wel gebruik willen maken van de resultaten van de investering die anderen hebben gedaan.

Medewerkers van bedrijven die investeren in nieuwe kennis vinden dit belangrijk. Niet alleen voor hun eigen organisatie, maar ook voor zichzelf. Vaak bloggen deze medewerkers ook in verschillende sociale groepen. Om je te kunnen onderscheiden is het belangrijk dat je laat zien wat je weet. Zij gaan dus kennis delen. Kennis die ze zelf hebben opgedaan, of is het kennis die ze voor hun eigen organisatie hebben opgedaan?

Dus van wie is die kennis? Is het wel verstandig om die kennis nu al te delen? Misschien wel voor die persoon waardoor zijn status groeit. Maar is het ook handig voor het bedrijf die dit allemaal mogelijk maakt en financiert. Hoe wordt de investering terugverdiend wanneer anderen met de kennis aan de haal gaan zonder dat er ook maar een uur in is geinvesteerd.

Natuurlijk begrijp ik dat transparantie een van de belangrijkste kenmerken van deze eeuw is. Maar ik denk dat we wel een onderscheid moeten gaan maken in nieuws en kennis. Kennis is voor bedrijven een 'asset'. Je hebt erin geinvesteerd en gaat er geld mee verdienen. Je geeft als bedrijf je grondstoffen toch niet weg. Heineken geeft haar recept voor bier toch niet weg, maar ook niet haar grondstoffen.

Dus ja, we moeten transparant zijn over hoe we met elkaar omgaan, over feiten, over wat we vinden van bepaalde situaties. Maar we kunnen geen kenniseconomie opbouwen wanneer we alle kennis die is opgebouwd door bedrijven zomaar weggeven.

Hoe dan ook, het laatste woord is hier nog niet over gezegd.

over kikkers en HNW

Het is alweer een tijdje geleden dat ik een stukje schreef. Na een jaar lang ongeveer iedere dag een blogje te hebben geschreven, heb ik nu een aantal maanden helemaal niets geschreven. Het was een bewuste keuze. Wat zou er namelijk gebeuren, was mijn vraag. Ik ben tot de volgende conclusie gekomen.

Jullie kennen allemaal wel het verhaal van de kikker in een kom met water. Wanneer je het water langzaam verwarmt, zal de kikker daar helemaal niets van merken. Zelfs als het water gaat koken zal hij niet in paniek raken, maar uiteraard wel doodgaan. Kikkers passen zich gemakkelijk aan wanneer de watertemperatuur wordt aangepast. Ze denken dat het allemaal normaal is. Best gevaarlijk dus.

Zo gaat het denk ik ook een beetje met de manier waarop we nu met social media omgaan. Als je erin zit denk je dat dit de echte wereld is, dat je steeds meer moet doen en dat het allemaal erg belangrijk is. Als je echt kijkt naar hoeveel nieuwe informatie er wordt gecreerd, dan valt het trouwens erg tegen. Er wordt vooral heel druk bestaande informatie 'doorgezet'. Daar kan je een dagtaak van maken.

Er zijn een paar honderd man in Nederland druk met HNW-onderwerp. Een paar bedenken zo nu en dan iets nieuws en heel veel anderen pakken dit op en verspreiden het naar anderen. Het is intussen een hele community geworden.

Wanneer je in deze groep zit (de kom) dan denk je dat iedereen in Nederland hier mee bezig is. Mis! Wanneer je een paar maanden even uit de kom springt, zal je merken dat de wereld gewoon doordraait en dat er maar een paar signalen zijn dat organisaties nadenken over HNW. Hiermee geef ik geen waarde oordeel over HNW, alleen zeg ik dat we het niet groter of belangrijker moeten maken dan het werkelijk is.

Juist door even niet in de kom met kokend water te zitten heb ik een nieuw beeld gekregen over HNW. De komende tijd zal ik dit beeld met jullie delen, omdat het wel haaks staat op veel bekende meningen die nu te lezen zijn op internet. Maar goed, dat maakt het ook weer interessant nietwaar.

Ik kijk weer uit naar een 'nieuw seizoen' voor het schrijven van mijn blogjes. Korte stukjes waar ik mijn eigen kijk geef op de dingen die om mij heen gebeuren. Het heeft allemaal te maken met mijn passie: hoe combineer je het 'corporate brein' met bestaande processen in een organisatievorm voor deze tijd.

Tot later!