securitisaties, weet u wat dat zijn?

Ik ben het boek "Een gezonde krimp" aan het lezen van de vertrekkende Rabobank-topman Bert Heemskerk. Een boek waarin hij aangeeft hoe hij denkt dat we in deze recessie zijn gekomen. Een boek dat in de eerste paar hoofdstukken een beetje technisch is, maar wel heel interessant blijft.

Een van de zaken die mij is bijgebleven is dat banken in de afgelopen jaren op een of andere manier aan de grote kredietvraag in de wereld wilden voldoen en daarbij ook nog de regels in acht moesten nemen. Een van de regels was namelijk dat ze altijd 6% eigen vermogen moesten hebben op hun totaalbalans. Anders gezegd: ze mochten 16 x hun eigen vermogen uitlenen aan hun klanten.

Als dat op is, dan kan een bank niets meer. Dus wat hebben ze gedaan, ze hebben al hun leningen 'gesecuritiseerd'. Wat dat zijn, securitisaties? Je maakt van een bundeltje hypotheken die je hebt verstrekt een pakketje (een securitisatie) en die biedt je te koop aan. En wie kochten die pakketjes? Vooral niet-banken. Pensioenfondsen, verzekeraars, van alles. Deze partijen werden ook wel shadow banks genoemd. Dit bleef daardoor ook buiten beeld van bijvoorbeeld de Nederlandsche Bank.

Door deze, tot in 2007 zeer gewaardeerde, handeling konden banken meer verlenen dan de 16 x hun eigen vermogen. En toen ging het mis, veel hypotheken bleken een veel groter risico in zich te dragen dan gedacht. De banken waren trouwens vaak nog wel risicodrager van het verkochte pakket. En als het dan mis gaat, dan moet je aanspraak kunnen doen op je eigen vermogen. Dat was er dus niet voldoende, en vervolgens moet er staatsteun bij om niet failliet te gaan.

Wat nu de richtlijnen zijn is dat banken altijd minimaal 10% eigen vermogen moeten hebben. Dus maar 10 x het eigen vermogen kunnen verlenen. Dat ze ook geen gebruik meer mogen maken van securitisaties. Dat betekent dus dat banken veel en veel minder kredieten zullen verstrekken. Doel is om onze economie weer tot normale proporties terug te brengen en om verstandig kredieten te verstrekken.

Wat mij in iedergeval duidelijk is, is dat de gekte van de afgelopen jaren voorgoed voorbij is. Dat de zwakkere bedrijven in de komende tijd gaan omvallen. Dat onnodige zaken en produkten zullen verdwijnen. Dat alle zeepbellen, als ze er nog zijn, uit elkaar zullen spatten. Het is tijd dat we weer zelf onze verantwoordelijkheid nemen, en ons niet meer laten verleiden tot uitbundig consumptief gedrag.

Ik hoop dat we deze tijd positief zullen gebruiken om van Nederland een toonaangevend land te maken op het gebied van duurzaamheid. Dit is de kans om ons als land te gaan onderscheiden. Want dat we het anders moeten doen lijkt me wel duidelijk.