is creativiteit gebakken lucht?

Het begrip 'creativiteit' heeft mij altijd een positief gevoel gegeven. Ik had altijd zoiets gehad van 'creativiteit is goed'. Maar is dat wel zo? Nee, is mijn conclusie, creativiteit is niet altijd en overal positief.

Als voorbeeld noem ik dan altijd dat je niet wilt dat iemand creatief is terwijl hij werkt in de productielijn van een vliegtuigbouwer. Dat wil je echt niet. Dus op die plek, in die positie wil je iedere creativiteit uitsluiten. Reden: te groot risico! Creativiteit brengt namelijk altijd onvoorspelbaarheid met zich mee. Soms handig, maar niet als je vliegtuigen produceert.

Is die man of vrouw aan de productielijn van de vliegtuigbouwer dan ontdaan van iedere creativiteit? Nee, natuurlijk niet. Iedereen is creatief! En waarschijnlijk hebben de werknemers van de vliegtuigbouwer duizenden ideeen hoe ze de productie slimmer kunnen laten verlopen. Waar het dus om gaat is om deze gedachten wel te vangen en te gebruiken zonder daarmee de productie in gevaar te brengen. 

Mijn betoog gaat er dus over dat je heel goed moet nadenken waar je creativiteit nodig hebt. Waar je creativiteit gaat opbouwen en richten zodat je doelstellingen worden gehaald. Maar het gaat er dus ook om dat je net zo goed moet nadenken waar je creativiteit wilt uitsluiten. Gewoon omdat het te veel risico's met zich meebrengt.

Directies zouden in mijn ogen bij het maken van hun jaarplannen niet alleen moeten nadenken over hun doelen, value proposities, klanten, resources, processen, maar ook over de gezamenlijke creativiteit (corporate brain)van de organisatie. Wat doen we met die creativiteit, hoe gaan we het richten? Richten we alle kracht van het corporate brain op het verbeteren van de interne processen (operational excellence), richten we het op het bedenken van nieuwe producten en diensten (innovatie) of op het reageren op vragen van klanten die niet ingevuld kunnen worden via de bestaande processen (hoogwaardige advisering).

In mijn boek Yellow&Blue probeer ik zo goed mogelijk uit te leggen hoe creativiteit (Yellow) organisaties kan helpen om nieuwe doelstellingen te bereiken. Dat je via Yellow misschien tot hele nieuwe Value Proposities kunt komen. Maar misschien is de belangrijkste boodschap wel dat de wereld van het proces (Blue) en de wereld van de creativiteit (Yellow) elkaar juist in deze tijd heel erg nodig hebben. Maar ook dat je moet oppassen met Yellow, het is een heet en explosief mengsel dat je zo moet inzetten dat het voor je gaat werken en zich niet tegen je keert.

Creativiteit (Yellow) is de hete lucht in een luchtballon. De hete lucht gaat alleen voor je werken wanneer wanneer je het laat functioneren binnen een structuur (de ballon). Doe je dat niet, dan stroomt alle energie direct weg en kom je niet van de grond.